ترازنامه در حسابداری

ترازنامه به معنای گزارشی اســت که اطلاعات مربوط به منابع اقتصادی، تعهدات اقتصادی و حق مالی صاحب سرمایه را از طریق گزارش دارایی ها، بدهی ها و سرمایه واحد تجاری در یک زمان مشخص فراهم می‌ نماید.در واقع ترازنامه شکل بسط داده شده معادله اساسی حسابداری می باشد.  ترازنامه معرف وضعیت مالی واحد تجاری در یک مقطع زمانی معین است،و به آن وضعیت مالی نیز می گویند. همچنین ترازنامه یکی از صورت های مالی اساسی است که با عناوین بیلان و صورت وضعیت مالی هم شناخته می‌ شود.
ترازنامه به همراه سایر صورت های مالی اساسی در پایان دوره‌ی مالی تهیه می شود و مربوط به یک مقطع زمانی معین اســت. لذا ترازنامه برای یک مقطع زمانی مشخص، مثلا 1389/12/29، تاریخ‌ گذاری می شود. به عبارت دیگر، ترازنامه با گزارش دارایی ها، بدهی ها و ســرمایه مؤسسه در پایان دوره مالی، وضعیت مالی مؤسسه را در یک تاریخ مشــخص منعکس می‌ نماید.

تهیه ترازنامه در پایان دوره مالی

ترازنامه مربوط به یک دوره خاص (پایان دوره مالی) می باشد و به شکل عکسی است که در پایان دوره مالی از وضعیت مالی موسسه (دارایی ها، بدهی ها و ســرمایه) گرفته شده و به همین جهت است که ترازنامه را برای یک تاریخ مشخص، مثلا 1389/12/29، می نویسند.

اهمیت ترازنامه

در واقع اهمیت ترازنامه به حدی است که می‌ توان آن را به عنوان وضعیت یک واحد اقتصادی در قالب تصویر در نظر گرفت. ترازنامه باید توسط حسابرسی و در پایان دوره‌ های مالی تهیه شود. این گزارش از 3 بخش اصلی دارایی، بدهی و سرمایه تشکیل می‌ شود که معادله اصلی حسابداری را تشکیل می‌ دهند. وضعیت کلی یک ترازنامه باید شبیه به معادله اصلی حسابداری باشد.

بنابراین، ترازنامه گزارشی است که اطلاعات مربوط به منابع اقتصادی، تعهدات اقتصادی و حق مالی صاحب سرمایه را از طریق گزارش دارایی ها، بدهی ها و سرمایه واحد تجاری در یک تاریخ معین نشان می دهد.

شکل ترازنامه

شـکل کلی ترازنامه به طور معمول به دو شکل است:

شکل گزارشی

در شکـل گزارشی نحوه نوشتن ترازنامه بدین صورت است که: ستون دوم (ستون سمت چپ) که نشان دهنده بدهی ها و سرمایه (حقوق صاحبان سهام) است. دارایی ها به معنای کالاهایی هستند که برای یک شرکت ارزش اقتصادی دارند. بدهی ها کالاهایی هستند که بار اقتصادی برای شرکت دارند ، معمولا به صورت سرمایه یا سرمایه گذاری سهام داران و سودهای حفظ شده می باشد. به زبان ساده ترازنامه می گوید که یک شرکت چه میزان دارایی دارد، چه مقدار بدهی دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه گذاری کرده‌ اند.

شکل حساب

این شکل مانند حرف انگلیسی T است. بالای این حرف بخش عنوان ذکر می شود، در دو طرف آن نیز ستون های اول و دوم قرار می گیرد. در این شکل ترازنامه تساوی و معادله حسابداری به خوبی نشان داده می شود. در کشور ما بیشتر از این شکل برای تهیه ترازنامه در حسابداری استفاده می شود.

واحد اندازه گیری ترازنامه در حسابداری

یکی از اجزای ترازنامه در حسابداری واحد اندازه گیری مورد استفاده در گزارش ترازنامه می باشد. این واحد اندازه گیری که در کشور ما ریال است باید در ترازنامه نشان داده شود.

انواع ستون ها در ترازنامه

ستون دارایی ها در ترازنامه

در ستون اول دارایی‌ های یک واحد اقتصادی به ترتیب میزان نقدینگی از بالا به سمت پایین نوشته می شود . منظور از میزان نقدینگی دارایی هایی است که سهولت تبدیل آن دارایی به وجه نقد چقدر است. هر چه سهولت تبدیل داریی به پول نقد بیشتر باشد، نقدینگی آن بیشتر است و باید در سطرهای بالایی ستون قرار بگیرد.

ستون بدهی‌ ها و سرمایه ها در ترازنامه حسابداری

ستون دوم شامل دو بخش می باشد؛ بدهی‌ ها و سرمایه‌ ها. بدهی‌ ها شامل بدهی هایی است که باید توسط شرکت پرداخت شود. این بدهی‌ ها ممکن است ماهیت‌ های مختلفی (مثل اجاره‌ بها، حقوق و دستمزد طلب تامین‌ کنندگان) داشته باشد. بدهی‌ ها هم مثل دارایی‌ ها شامل دو دسته هستند. بدهی‌ هایی که سررسید آن ها کمتر یک سال باشد، بدهی‌ های جاری و آن هایی که سررسید شان بالاتر از یک سال باشد، بدهی‌ های غیرجاری نام می‌ گیرند.

• بدهی های جاری: بدهی بانکی ، سود قابل پرداخت ، اجاره، مالیات، تسهیلات ، دستمزدهای قابل پرداخت و …
• بدهی های غیرجاری: دیون بلند مدت ، بدهی های مالیاتی تعلیق شده و …

دلایل اهمیت ترازنامه برای کسب و کارها

آگاهی از میزان نقدینگی

از آنجا که در ترازنامه دارایی ها و بدهی ها با هم مقایسه می شوند، به صاحبان مشاغل دید درست و دقیقی از میزان نقدینگی موجود ارائه می دهد.

افزایش بهره‌ وری

بررسی اطلاعات ترازنامه با صورت سود و زیان کمک می‌ کند آنچه کسب و کار از دارایی‌ های خود به دست آورده است را ارزیابی کرده و در رابطه با چگونگی ادامه فعالیت‌ های کسب و کار به منظور رسیدن به سود بالاتر برنامه‌ ریزی نمود.

تعیین نسبت بدهی به دارایی

این اطلاعات به بر آورده کردن سطح ریسک مالی شرکت کمک کرده و برای بهبود و رشد کسب و کار آگاهانه می انجامد و عنوان نام شرکت، نام اظهارنامه و تاریخ استفاده از مانده حساب را نشان می دهد.